4η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ «Ο ΤΡΙΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ» (1976)
Το 1976 πρότεινα στην ΕΡΤ μια εκπομπή για την 4η Αυγούστου (με την ευκαιρία της συμπλήρωσης σαράντα χρόνων από την κήρυξη της Δικτατορίας του Μεταξά), με τίτλο: «Ο 3ος ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». Η πρόταση έγινε δεκτή.
Μετά από συγκέντρωση πολλών στοιχείων αλλά και αντιμετώπισης δυσκολιών ως προς το γύρισμα στους πραγματικούς χώρους, όπως π.χ. τα ανάκτορα του Τατοΐου, που η Προεδρία της Δημοκρατίας μου απαγόρευσε την κινηματογράφηση με το αιτιολογικό πως στο Δημοψήφισμα το 30% ψήφισαν υπέρ της βασιλείας και άρα δεν πρέπει να τους…δυσαρεστήσουμε, η εκπομπή ολοκληρώθηκε και προβλήθηκε.
Την επομένη ο δεξιός/φιλοχουντικός τύπος ξεσηκώθηκε, με τον Εθνικό Κήρυκα να γράφει στις 05/06/1976 «Η τηλεόρασις ενεφάνισε το βράδυ της Τρίτης υπό τον παραπλανητικόν τίτλον, «Ιστορικόν αρχείον» ένα απίθανον εξάμβλωμα, αναφερόμενον εις την 4ην Αυγούστου. (…) Τι να πρωτοαναφέρη κανείς από το άθλιον περιεχόμενον αυτής της εκπομπής; Την μνημειώδη κακοπιστίαν της επιλογής αποκομμένων και εντέχνως συρραμμένων κειμένων; Την ανήκουστον αντεθνικήν ατιμίαν να προλογισθεί η εκπομπή με εμφάνισιν του Χίτλερ και του Μουσολίνι έναντι των ορδών των οποίων ύψωσε γιγαντιαίον το ανάστημα της Ελλάδος ο Ιωάννης Μεταξάς; Την ύβριν κατά της Μνήμης των ηρωικών μας Πεσόντων με την προβολήν εκπροσώπου του Κ.Κ.Ε., (αναφέρεται στον Λεωνίδα Κύρκο) το οποίον υπήκον τότε όπως πάντα στα κελεύσματα των Μοσχοβιτών των προϊσταμένων του, συμμάχων τότε τού Χίτλερ, εκάλη τους Έλληνας μαχητάς να καταθέσουν τα όπλα, καταγγέλλον τον υπέρ πάντων αγώνα του έθνους ως ιμπεριαλιστικόν τυχοδιωκτισμόν; Τον χλευασμόν του εθνικού ιδεολογικού προσανατολισμού της Νεότητος που έδωσε τον τόνον του ‘Επους του 40, χωρίς να πάρη την προς τούτο άδειαν της Κ.Ν.Ε.;» Στην αντίπερα όχθη το ANTI της 04/09/1976 έγραφε: «Το ταμπού, το ιερό και απαραβίαστο της 4ης Αυγούστου έπεσε. Για πρώτη φορά, από καταβολής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, οι κρατικοί φορείς μαζικής ενημέρωσης αποτολμούν μια κριτική ανάλυση του γεγονότος. (…) Και με ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ, μάλιστα. (…) Για να καταπιαστεί κανείς με ένα τόσο σοβαρό όσο και επικίνδυνο θέμα πρέπει πρώτα να ‘χει την Ιστορική γνώση, μετά την Ικανότητα να το αναλύσει κριτικά, να το τοποθετήσει Ιστορικά και να το οδηγήσει στο δρόμο όπου ο μη ειδικός παρατηρητής θα βγάλει μόνος τα συμπεράσματά του. Και ο Σταμπουλόπουλος, φάνηκε ότι έχει μαζεμένα όλα τα πιο πάνω εχέγγυα».
Έτσι ή αλλιώς, δεν υπήρξε συνέχεια για ‘μένα στο «Ιστορικό Αρχείο» της ΕΡΤ!
ΧΙΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ (1974 ‒ 1977)
Το 1974, με τους Διαγόρα Χρονόπουλο, Αριστείδη Καρύδη Fuchs και Ηρακλή Παπαδάκη, προτείναμε στην τότε Υ.ΕΝ.Ε.Δ. μια εορταστική εκπομπή για το βράδυ της Πρωτοχρονιάς με τίτλο ΧΙΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ. Η ιδέα δική μου, όπως και η εκτεταμένη περίληψη, και το θέμα: η γιορτή των Καλενδών στο Βυζάντιο του 10ου αιώνα μ. Χ. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για ένα τηλεοπτικό show με τελείως διαφορετικό περιεχόμενο απ’ τα συνηθισμένα. Η πρόταση δεν προχώρησε με την Υ.ΕΝ.Ε.Δ. Τρία χρόνια αργότερα, ο καλλιτεχνικός Διευθυντής της ΕΡΤ, Ροβήρος Μανθούλης, αποφάσισε να γίνει σε συμπαραγωγή με τη Γαλλική Τηλεόραση. Για λόγους που ποτέ δεν έμαθα, ο κ. Μανθούλης δε θέλησε να γράψω το σενάριο εγώ, παρά την εκτεταμένη περίληψή μου, ούτε και να σκηνοθετήσω το show (αν και υπήρχε δείγμα της δουλειάς μου με την ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ, αλλά και μεγάλη κινηματογραφική εμπειρία απ’ τη διαφήμιση) κι επέμεινε να μου αγοράσουν οι Γάλλοι την ιδέα, για την οποία και πληρώθηκα.
Τελικά το show γυρίστηκε στην Ελλάδα με σενάριο Ιάκωβου Καμπανέλη και σκηνοθεσία Γιώργου Μιχαηλίδη (μάλλον αποτυχία κατά τη γνώμη μου), και προβλήθηκε και στη Γαλλική τηλεόραση. Στους τίτλους έγραφε πως ήταν μια ιδέα δική μου. Βέβαια όλη η βιβλιογραφία που μελέτησα πριν κάνω την πρόταση δεν πήγε χαμένη (μια και τίποτε απ’ όσα είχα διαβάσει δεν χρησιμοποιήθηκε στο show) αφού πολλά από αυτά χρειάστηκαν για την ταινία μου ΔΥΟ ΗΛΙΟΙ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ 16 χρόνια μετά.
Η ΑΛΛΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ (1975)
Το 1975, TELECIN ΕΠΕ και Ηρακλής Παπαδάκης προτείνουμε στην ΕΡΤ μια εκπομπή για την 25η Μαρτίου, με τίτλο Η ΑΛΛΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ, πάνω σε μια δική μου ιδέα. Θέμα: η κήρυξη της Αβασίλευτης Δημοκρατίας στην Ελλάδα από τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, στις 25 Μαρτίου 1924. Η πρόταση (επίκαιρη μετά το Δημοψήφισμα του Δεκεμβρίου 1974) έγινε δεκτή και ξεκίνησε η παραγωγή. Σενάριο, έρευνα και σκηνοθεσία δικά μου. Η παραγωγή προχώρησε κανονικά με συνεντεύξεις ανθρώπων που είχαν ζήσει τα γεγονότα (στρατηγός Λεωνίδας Σπαής, Ιωάννης Κουτσοχέρας κ. ά.) ή είχαν γράψει γι’ αυτά, όπως ο Γεώργιος Κουμάντος.
Κατά τη διάρκεια της παραγωγής μας ζητήθηκε από την ΕΡΤ να δουν μέρος από τα γυρίσματα (κόπια εργασίας) όπως είχαν δικαίωμα να κάνουν ως χρηματοδότες. Και ξαφνικά καλείται ο Παπαδάκης από την ΕΡΤ (Ροβήρος Μανθούλης) για να του αναγγελθεί πως η εκπομπή διακόπτεται στο σημείο που βρίσκεται και πως δεν θα ολοκληρωθεί. Θα μας πληρώσουν τα μέχρι εκείνη τη στιγμή έξοδα, αφού τους παραδώσουμε το υλικό, συν κάποια “συμβολική” αμοιβή. Λογοκρισία; Φόβος για πιθανές αντιδράσεις από “σταγονίδια”, που έλεγε κι ο Αβέρωφ; Ο καθένας μπορεί να υποθέσει ό,τι θέλει. Εγώ πάντως δεν έμαθα ποτέ τι πραγματικά συνέβη. Εν πάση περιπτώσει αυτή ήταν άλλη μια προσπάθεια με την ΕΡΤ που δεν προχώρησε.
ΜΑΚΡΙΑ ΑΠ’ ΤΗΝ ΠΟΛΗ (1976-1977)
Το 1976, πάλι επί θητείας Ροβήρου Μανθούλη στην ΕΡΤ, υποβάλλεται από την εταιρεία μου παραγωγής ταινιών, TELECIN ΕΠΕ., μια δική μου πρόταση στην ΕΡΤ με τίτλο «ΜΑΚΡΙΑ ΑΠ’ ΤΗΝ ΠΟΛΗ», για σειρά αυτοτελών εκπομπών. Αντικείμενο της σειράς ήταν η σύνδεση ενός σημείου αναφοράς στην Αθήνα (και αργότερα σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας) με μια περιοχή στην οποία αναφέρεται. Ένα είδος Documentaire με στοιχεία Fiction που συνδέει π. χ. τον τίτλο ενός καφενείου και τους ανθρώπους που συχνάζουν σ’ αυτό με τον τόπο καταγωγής τους. Η σειρά εγκρίνεται και αποφασίζεται να γίνει το πρώτο επεισόδιο με υπότιτλο «Καφενείο τα Βαρδούσια». Το καφενείο ήταν στο Παγκράτι, όπου γυρίστηκε ένα μέρος, και το υπόλοιπο γυρίστηκε στα χωριά των Βαρδουσίων.
Το επεισόδιο ολοκληρώνεται, αλλά ο υπεύθυνος για την έγκριση της τεχνικής αρτιότητας Φώτης Μεσθεναίος (μόνιμος συνεργάτης του κ. Μανθούλη), μόλις είδε πως οι κάτοικοι των Βαρδουσίων ήταν αγανακτισμένοι με την Κυβέρνηση που τους είχε εγκαταλείψει, αποφασίζει, σε συνεννόηση με τον κ. Μανθούλη, να σταματήσει την σειρά. Λογοκρισία; Δε θέλω να πω τίποτε παραπάνω!
Το βέβαιο είναι πως το επεισόδιο παρελήφθη από την ΕΡΤ, πληρώθηκε, αλλά δεν προβλήθηκε ποτέ. Και όπως αναφέρω σε μια επιστολή μου στην ΕΡΤ δυο χρόνια μετά (1979), ποτέ δεν μου δόθηκε εξήγηση για τον λόγο της διακοπής της σειράς.
ΝΑΤΑΣΑ (1984)
Το 1984, ο Παραγωγός Γιάννης Παναγιωτόπουλος, πήρε από την ΕΡΤ την παραγγελία μιας σειράς τηλεταινιών με γενικό τίτλο ΜΙΚΡΕΣ ΑΓΓΕΛΙΕΣ. Μια απ’ αυτές τις τηλεταινίες ήταν και η «Νατάσα», σε σενάριο Κώστα Μουρσελά και σκηνοθεσία δική μου. Πρωταγωνιστές: Κώστας Ρηγόπουλος και Βέρα Κρούσκα.
Αν και η συγκεκριμένη τηλεταινία θα μπορούσε μια χαρά να συμπεριληφθεί σε κάποιο από τα προγράμματα της ΕΡΤ σήμερα, παρ’ όλες τις προσπάθειές μου δεν κατάφερα να μάθω από την ΕΡΤ αν έχει ψηφιοποιηθεί απ’ το αρχείο τους, ώστε να μπορώ να αποκτήσω και εγώ ένα αντίγραφο (DVD) για το δικό μου αρχείο.
SPOT (1993)
Το 1988, μέσα στον χαμό της προεργασίας για την ταινία ΔΥΟ ΗΛΙΟΙ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ, υποβάλλω στην τότε ΕΤ-1 (ΕΡΤ) το σενάριο για μια τηλεταινία με τον τίτλο SPOT. Τελικά δεν τα βρήκαμε στα οικονομικά με την επιτροπή κοστολογίου και η ιδέα παρέμεινε στο συρτάρι.
Πέντε χρόνια μετά (1993) και αφού έχει προηγηθεί η περιπέτεια των “Ήλιων”, ο ΑΝΤ-1 ξεκινά μια σειρά τηλεταινιών. Με κάποιες αναθεωρήσεις στο αρχικό σενάριο υποβάλλω το SPOT στον ΑΝΤ-1, με την προϋπόθεση πως θα είμαι μόνο σεναριογράφος και σκηνοθέτης και όχι παραγωγός.
Εγκρίνεται το σενάριο, βρίσκεται και ο παραγωγός (PALETTE ΕΠΕ), και η τηλεταινία γυρίζεται με πρωταγωνιστές τον Γιώργο Νινιό και την Έφη Μουρίκη.
Παρά τη μεγάλη επιτυχία της τηλεταινίας, σύμφωνα με τις γνώμες των ιθυνόντων του ΑΝΤ-1, δεν δόθηκε καμιά συνέχεια στη σειρά, ούτε και προσωπικά σ’ εμένα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Σε όλη τη διάρκεια της κινηματογραφικής μου καριέρας, εκτός από τις παραπάνω εκπομπές και τηλεταινίες, όλες μου οι υπόλοιπες προσπάθειες με την Κρατική, κυρίως, Τηλεόραση, απέτυχαν για τους γνωστούς λόγους που, σε τελική ανάλυση, σχετίζονται με τις χρόνιες παθογένειες του συστήματος από τη μια και τις δικές μου εμμονές για θέματα “επικίνδυνα” από την άλλη.
«Και αν δεν ήταν οι προτάσεις σου “ποιοτικά” καλές;», θα με ρωτήσει κάποιος. Η απάντηση βρίσκεται στα προγράμματα που έχουν εγκριθεί κατά καιρούς, όπως και στις απαντήσεις των υπευθύνων που παραθέτω δειγματοληπτικά πιο κάτω.
1981. Μετά την επιτυχή συνεργασία μας με τον Κακουλίδη στο “Και Ξανά προς τη Δόξα Τραβά”, προτείναμε στην ΕΡΤ ένα θέαμα (show) με τίτλο «Ketchup Show» με δέκα διαφορετικά αυτόνομα θέματα, σπονδυλωτό, που να καλύπτουν όλο το φάσμα μιας ψυχαγωγικής εκπομπής. Από μουσικό show και παρουσίαση εφευρέσεων μέχρι serial και guest stars.
Η απάντηση του Διευθυντή Τηλεοράσεως κ. Σ. Ι. Χαραμή ήταν η παρακάτω:
1981. Την ίδια περίπου περίοδο πρότεινα στην ΕΡΤ ένα serial 13 επεισοδίων με τίτλο «Ο Καραγκιοζοπαίχτης». Θέμα: Οι περιπέτειες ενός μικρού παιδιού στις αρχές του 20ου αιώνα όταν απ’ τη μεγάλη ξηρασία στη Θεσσαλία οι εργάτες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να ξενιτευτούν. Παρ’ όλο που το θέμα ήταν καθαρά πολιτικό (είναι η εποχή της σύγκρουσης τσιφλικάδων, κολλήγων και ακτημόνων εργατών) η πρόταση θεωρήθηκε ότι αφορά στο Παιδικό Πρόγραμμα, όπου και παραπέμφθηκε
Έτσι ή αλλιώς πάντως, η απάντηση του κ. Σπήλιου Χαραμή είναι η ίδια.
1985. Πρόταση στην ΕΡΤ για serial με τίτλο «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ».
Σειρά ωριαίων επεισοδίων με θέμα την αναβίωση των ιστοριών των βασικών προγόνων μιας μεσοαστικής οικογένειας, από το 1821 μέχρι το 1984. Η πρόταση συνοδεύονταν και από εκτενείς περιλήψεις των 13 πρώτων επεισοδίων.
Η απάντηση του τότε Β΄ Γενικού Διευθυντή Τ. Αλεξάκη παρατίθεται στη συνέχεια.
1986. Πρόταση στην ΕΡΤ για ένα σύνθετο πολυθέαμα (Λόγος, Θέατρο, Χορός κλπ.) για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, όπως αυτός περιγράφεται απ’ τον Θουκυδίδη και σχολιάζεται απ’ τον Αριστοφάνη.
Η απάντηση του Γενικού Διευθυντή κ. Θ. Χαλάτση ήταν αυτή:
2002. Δεκαέξι χρόνια αργότερα (δυο χρόνια πριν τους Ολυμπιακούς), επανέρχομαι με την ίδια πρόταση, και με τίτλο «ΕΙΡΗΝΗ η άλλη διάσταση του Ολυμπιακού Ιδεώδους». Αν και όπως έμαθα από μέλος της Επιτροπή Κρίσεων, η πρόταση θεωρήθηκε παμψηφεί, από τους ειδικούς, ως η καλύτερη, τελικά δεν εγκρίθηκε και η τότε Διοίκηση απαξίωσε να μου απαντήσει.
Σημείωση: Αυτά για όσους αναμασάνε άκριτα τον αφορισμό «Πού είναι οι καλλιτέχνες και οι άνθρωποι των γραμμάτων;»